در این مقاله ما میخواهیم درباره دو اصطلاح رایج بازار بین‌المللی یعنی OEM و ODM که در محصولات مختلف از جمله صنعت دوربین مداربسته در همه دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرند را توضیح دهیم. هنگامی‌که به دنبال یافتن منبع تولید محصولاتی مانند قطعات کامپیوتری هستید، به‌احتمال زیاد با اصطلاحاتی چون OEM و ODM برخورد کرده‌اید. این اصطلاحات به رویکردهای مختلف نسبت به تولید اشاره دارند. برای مثال شرکت هایک ویژن Hikvision که برند شماره یک دنیا در صنعت نظارت تصویری است برای سایر برندها محصولات OEM تولید می نماید. این مقاله، به توضیح این اصطلاحات پرداخته و به شما کمک می‌کند تا تصمیم بگیرید که بهترین گزینه برای شما چیست. در پایان برند دوربین مداربسته هیرو محصولی ایرانی که در واقع یک محصول OEM است را به شما معرفی خواهیم کرد.
محصولات OEM:
OEM مخفف Original Equipment Manufacturing، بهترین گزینه برای شرکت‌هایی است که یک ایده نوآورانه برای تولید محصول دارند و به دنبال منبعی برای تولید انبوه می‌گردند. به‌عنوان مثال شرکت اپل سالانه میلیون‌ها دلار صرف تحقیق‌و‌توسعه و نوآوری در محصول می‌کند و بعد از طراحی، مرحله تولید را به شرکت Foxconn می‌سپارد. در اینجا محصول تولیدشده توسط شرکت Foxconn یک محصول OEM است. درواقع یک محصول OEM بر اساس مشخصات موردنظر سفارش‌دهنده ساخته می‌شود.
در حالت OEM، تولیدکننده تنها یک یا چند جزء از محصول نهایی را بر اساس طراحی و ویژگی‌های مدنظر شما تولید می‌کند. درحالی‌که در ODM شما معمولاً محصول از قبل طراحی و تولیدشده را خریداری می‌نمایید و با برند خود به فروش می‌رسانید. برای بعضی‌ها، OEM به معنای یک محصول است که به‌طور کامل بر اساس مشخصات خریدار طراحی‌شده است. درحالی‌که دیگران حتی کوچک‌ترین تغییر یک طراحی محصول ODM موجود را به‌عنوان OEM طبقه‌بندی می‌کنند.
یک مثال خوب برای توضیح این مورد، تولیدکنندگان تلویزیون هستند. تقریباً تمامی تلویزیون‌های LED در بازار توسط Samsung و LG ساخته می‌شوند. همه برندهای دیگر تلویزیون (Sony, Panasonic, Philips, Toshiba, Vizio, W/W, …) پنل‌های خود را از این دو شرکت خریداری می‌کنند.
این نمونه‌های برجسته OEM را در نظر بگیرید:
- صنعت خودروسازی: شرکتی که فرمان یا لاستیک را در یک ماشین جدید، کامیون یا SUV (کاروان) تولید می‌کند. برای مثال پورشه تنها ۱۰ درصد محصولات خود را طول تولید می‌کند و تولید سایرقطعات را به شرکت‌های دیگر برون‌سپاری می‌کند.
- نرم‌افزار کامپیوتر: یک شرکت مانند مایکروسافت که سیستم‌عامل مورداستفاده در رایانه‌ها یا سایر دستگاه‌های دیجیتال را به فروش می‌رساند.
- الکترونیک: برندی مانند دوربین مداربسته هیرو در بازار داخلی ایران که دوربین مداربسته ارزان‌قیمت تولید می‌کند. این برند قطعات خود را به تولیدکنندگان مطرح چین سفارش می‌دهد و سپس توسط هلدینگ آسان تجارت نمایندگی رسمی هایک ویژن، در شیراز مونتاژ می‌شود.
- صنایع سنگین: شرکتی مانند جنرال الکتریک موتورهایی تولید می‌کند که در هواپیما به کار می‌رود.
چرا تولیدکنندگان به شرکای OEM روی آورده‌اند؟
تقاضا برای محصولات OEM در حال افزایش است، زیرا شرکت‌ها به دو دلیل عمده به شرکای OEM نیاز دارند:
- آن‌ها دارای تخصص لازم برای ساختن محصول، دستگاه یا قطعه‌ای هستند که شرکت دیگری برای ساختن محصول خود به آن نیاز دارد. در درجه نخست به این دلیل که می‌توانند محصول را به شکل انبوه در یک فرآیند منظم و تخصصی تولید کنند.
- آن‌ها می‌توانند یک قطعه، بخش یا دستگاه را ارزان‌تر از شرکتی که محصول OEM را برای محصولات خود خریداری می‌کنند، بسازند.
مزایا و معایب محصولات OEM :
محصولات OEM در قابلیت‌ها و عملکرد دقیقا مشابه همتایان خود و در قیمت بسیار متفاوت هستند. خرید OEM کاملاً ایمن و قانونی است؛ اما شما باید از خطرات آن آگاه باشید. شما معمولاً می‌توانید با خرید محصولات OEM مبلغ زیادی صرفه‌جویی کنید؛ ولی در بعضی موارد در صورت بروز اختلال در عملکرد محصول، ممکن است نتوانید از خدمات گارانتی مناسبی بهره‌مند شوید. با اصلاح این موضوع توسط ارائه کنندگان این نوع محصولات، محصولات OEM تبدیل به یکی از بهترین انتخاب‌ها خواهند شد. البته این دلایل بیشتر از دید شرکت‌های نوآور است که ترجیح می‌دهند در بخش تولید سرمایه‌گذاری نکنند؛ اما از دید مصرف‌کننده و واسطه‌ها، دلیل عمده برای استقبال از این محصولات قیمت مناسب در عین حفظ کیفیت است.
محصولات ODM:
ODM مخفف Original design manufacturer است. این اصطلاح به شرکت‌هایی اشاره می‌کند که محصولات را طراحی و تولید می‌کنند. این محصولات بعد از تولید به سایر شرکت‌ها فروخته می‌شوند و این شرکت‌ها بعد از برندسازی مجدد، آن‌ها را به نام برند اختصاصی خود به فروش می‌رسانند.
تولیدات ODM به شما اجازه می‌دهد که از تولیدکنندگانی که در حال حاضر قادر به تولید محصولات موردعلاقه شما هستند بهره ببرید. علاوه بر این تغییرات کوچکی بر روی این محصولات قابل‌اعمال هستند مانند ابعاد، رنگ، بسته‌بندی و… . استفاده از خطوط تولید موجود ارزان‌تر و سریع‌تر از سرمایه‌گذاری برای ایجاد این خطوط از ابتدا است. تولیدکنندگان حرفه‌ای محصولات ODM به شما اجازه می‌دهند تا از تخصص آن‌ها استفاده کنید.
این محصولات اصطلاحاً با عنوان محصولات « لیبل سفید» و در حجم بالا تولید می‌شوند و به شرکت‌های کوچک‌تر اجازه می‌دهند تا از مزایای صرفه‌جویی ناشی از مقیاس و تجربه شرکت‌های تولیدی ODM بهره ببرند. این راه‌حل می‌تواند به‌نوعی یکی از راه‌حل‌های ممکن در فرآیند تهیه و یا تأمین منابع باشد.
تولید ODM معمولاً به دو روش«لیبل سفید» و «لیبل اختصاصی» دسته‌بندی می‌شود. تأمین‌کنندگان ارائه خدمات لیبل سفید، محصولات تولیدی عمومی خود را به خرده‌فروشان مختلف توزیع می‌کنند که آن‌ها نیز به‌نوبه خود محصولات را تحت نام تجاری خود می‌فروشند. در طرف مقابل، تأمین‌کنندگان خدمات لیبل اختصاصی، محصولات تکمیلی تولید می‌کنند که به‌طور انحصاری برای یک‌خرده فروش تولید می‌شوند. تفاوت بین لیبل سفید و لیبل اختصاصی در ویژگی‌های محصول است و تولیدکنندگان هر دو این خدمات را ارائه می‌دهند.
هر دو نوع لیبل سفید و لیبل اختصاصی به شما اجازه می‌دهند که از مزایای قیمت بسیار پایین در ارائه یک محصول به بازار بهره‌مند شوید و بر روی سایر مسائل مهم کسب‌وکار خود تمرکز کنید.
همان‌طور که قبلاً هم توضیح دادیم در حالت OEM، تولیدکننده تنها یک یا چند جزء از محصول نهایی را بر اساس طراحی و ویژگی‌های مدنظر شرکت خود شما تولید می‌کند. درحالی‌که در ODM شما معمولاً محصول از قبل طراحی و تولیدشده را خریداری می‌نمایید و با برند خود به فروش می‌رسانید.
عکس :سهم بازار برندهای لیبل اختصاصی در دنیا در سال ۲۰۱۳
مزایا و معایب محصولات ODM :
بزرگ‌ترین مزیت محصولات ODM هم برای لیبل سفید و هم برای لیبل اختصاصی، این است که شما مجبور نیستید زمان و پول برای طراحی محصول خود هزینه کنید. این مزیت در مورد محصولات OEM نیز صادق است. این مسئله به شما اجازه می‌دهد که هم‌زمان با بهره‌گیری از مهارت و تجربه شرکت اصلی طراحی کننده محصول، تلاش بیشتری روی سایر عملیات اصلی کسب‌وکار خود داشته باشید.
ازآنجایی‌که شما مجبور به‌صرف زمان و منابع جهت طراحی محصولات نیستید، هزینه‌ها کاهش می‌یابند، علاوه بر این شما از مزیت صرفه‌جویی ناشی از مقیاس (تولید انبوه) شرکت تولیدکننده محصولات ODM بهره‌مند می‌شوید. درواقع تأمین‌کنندگان یا تولیدکنندگان اصلی در مقیاس‌های بالا تولید می‌کنند و در حجم‌های کوچک‌تر به فروش می‌رسانند. بنابراین شما باوجود خرید در حجم کم، از تولید با حجم زیاد این شرکت، استفاده نموده و صرفه‌جویی می‌نمایید. در اغلب موارد ممکن است با سایر برندهای معتبر از یک تأمین‌کننده یکسان استفاده نمایید. علاوه بر این، شما قادر به‌صرفه جویی در زمان نسبت به حالتی که خود اقدام به ایجاد و راه‌اندازی واحد تولید نمایید، خواهید بود. هر دو این موارد یعنی طراحی محصول توسط خود شما و ایجاد خطوط تولید شخصی زمان‌بر هستند. با خرید یک محصول آماده، نه‌تنها قادر به‌صرف زمان بیشتر برای برندینگ و بازاریابی محصول خود خواهید بود، بلکه قادر خواهید بود سریع‌تر به مبحث ارزیابی بازار و بازاریابی بپردازید.
جنبه‌های فنی توسط شرکت تولیدکننده محصول ODM انجام می‌شود. بنابراین تمرکز و صرف تلاش بیشتر بر روی توسعه برند، ارزیابی پاسخ مصرف‌کنندگان به محصولات مختلف و اطمینان از موفقیت معرفی و ارائه محصول به بازار، باکیفیت بالاتری انجام خواهد شد. اگرچه در کنار مزایای بسیار زیادی که این روش دارد، معایبی هم می‌توان برای این روش ذکر کرد.
یکی از این موارد این است که شما یک محصول منحصربه‌فرد دریافت نمی‌کنید، به این معنی که محصولات رقابتی ممکن است در بازار وجود داشته باشند که دقیقا مشابه محصول شما باشند. شما باید بین محصول خود و سایر رقبا از طریق برند با بسته‌بندی محصول و موارد مشابه آن، تفاوت ایجاد کنید. در غیر این صورت، حاشیه سود در این رقابت به پایین‌ترین سطح نزول خواهد کرد. درحالی‌که شرکت‌های ODM ممکن است برای جلب رضایت شما حاضر به تغییرات جزئی در محصولات شوند (رنگ، ابعاد و موارد مشابه)، اما ممکن است این سطح از تغییرات چیزی نباشد که شما خواهان آن باشید و یا ممکن است آن‌ها مجبور شوند حداقل مقدار سفارش‌ها را افزایش دهند.
صنایعی که از مزایای شرکت‌های تولیدی ODM بهره‌برداری می‌کنند :
صنایع متفاوت زیادی قادر به استفاده از محصولات ODM هستند. این مورد در صنایع آرایشی و غذایی به‌صورت گسترده دیده می‌شود. در سایر صنایع، به‌عنوان جدیدترین نمونه در صنعت سیگارهای الکترونیک می‌توانید کاربرد این محصولات را ببینید. شرکت‌های کوچک و متوسط مجبور نیستند در خرید ماشین‌آلات سنگین تولید و بخش تحقیق‌و‌توسعه و طراحی محصول سرمایه‌گذاری کنند به این دلیل که این بخش توسط شرکت‌های ODM انجام‌شده است. خیلی ساده، آن‌ها از فروش محصول سود می‌برند. بازاریابی خوب نقش کلیدی در موفقیت این شرکت‌ها بازی می‌کند. دیگر صنایع عمومی شامل سایر محصولات الکترونیک مصرفی (انواع دوربین‌ها، پاور بانک‌ها، بدنه تلفن و…) لباس و دارو. علاوه بر این اگر مدتی را در صنعت دستگاه‌های نظارتی بوده باشید، احتمالاً توجه کرده‌اید که دوربین‌های مداربسته زیادی در بازار موجود هستند که به لحاظ ظاهری دقیقا مشابه یکدیگر هستند و فقط با برندهای متفاوت از طرف شرکت‌های متفاوتی به فروش می‌رسند.
حقیقت این است که فقط تعداد کمی شرکت وجود دارندکه دوربین مداربسته تولید می‌کنند و بیشتر عمده‌فروشان و خرده‌فروشان تجهیزات امنیتی به‌سادگی محصولات دوربین و ریکوردر OEM و ODM را مجدداً برندسازی می‌کنند. برای مثال در بازار سیستم‌های نظارتی آمریکا، بیش از ۵۰ عمده‌فروش و خرده‌فروش وجود دارند که از محصولات OEM هایک ویژن استفاده می‌کنند و تنها تفاوت آن‌ها وجود لوگوهای متفاوت بر روی آن‌ها است.
تأمین‌کنندگان ODM و OEM در چین :
اکثر محصولات ODM و OEM برای انواع دسته‌بندی‌های مختلف محصولات از چین آمده است. صنعت تولید ODM و OEM به‌سرعت در حال رشد است. اگرچه، تخمین تعداد دقیق تأمین‌کنندگان مشکل است. صنایع تولیدی چین در طول چندین دهه از راه‌حل‌های OEM خود در سراسر جهان مورد تحسین قرارگرفته است. به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده در جهان، توانایی تولید چین در حال گسترش است. چینی‌ها به تکنولوژی‌های خودکار و پیچیدگی‌های عملیاتی، در طول این دهه‌ها مجهز شده‌اند.بعضی از دسته‌بندی‌های محصولات رایج برای راه‌حل‌هایOEM و ODM در چین محصولات الکترونیک، پوشاک، منسوجات، جواهرات و لوازم جانبی و مبلمان و محصولات خانگی هستند. تعداد زیاد تأمین‌کنندگان در چین یک بازار رقابتی به وجود آورده است که به شما امکان می‌دهد مجموعه‌ای از شرکت‌های تولیدکننده را انتخاب کنید.
نگرش جهانی نسبت به محصولات OEM و ODM :
نگرش نسبت به محصولات لیبل سفید عموماً در کشورهای غربی بسیار نگرش مثبتی است. اگرچه مهم‌ترین عامل برای تشویق افراد به خرید این محصولات، قیمت پایین‌تر است، اما مصرف‌کنندگان معتقدند این محصولات ترکیب خوبی از کیفیت و ارزش را پیشنهاد می‌کند.
عکس : درصد پاسخ‌دهندگان که با محصولات لیبل اختصاصی تا حدودی یا کاملاً موافق هستند
